در خیلی از جاهای جهان، رتبه مدارس براساسِ نتایجِ آزمونهای درسی ملی تعیین می شود. به پرتغال رفته ایم تا ببینیم این شیوه که بسیاری از آن انتقاد می کنند چقدر کارآمد است. در پنج سال گذشته، رسانه های پرتغال رتبه بندی مدارس را بر اساس اطلاعاتِ وزارت آموزش این کشور منتشر کرده اند. اما منتقدان می گویند درست نیست مدارس را تنها بر اساس نتیجه آزمونهای درسی ملی رتبه بندی کنیم. مدارس خصوصی همیشه بالاترین رتبه ها را داشته اند، اما آیا واقعا بهترین مدارس هستند؟ یا از برتری شان از این روست که همیشه دانش آموزانی از خانواده های ممتاز را به شاگردی می پذیرند؟

کارلا، مادرِ کاترینا هر روز صبحانه دخترش را آماده می کند و بعد او را به مدرسه می رساند. با وجود اینکه مدرسه «سرچو» در یکی از محلات پر درد سرِ شهر پورتو قرار دارد و رتبه ملی اش هم بسیار پایین است اما کارلا، این مدرسه را برای دخترش انتخاب کرده است . کارلا می گوید: «نگران رتبه مدرسه نیستم. مهم این است که دخترم حس خوبی دارد، پیشرفت تحصیلی دارد و در خانه درس می خواند.»

کاتارینا که دختر کوچک کارلاست در مدرسه، «علوم فناوری» می خواند و کلاس دهم (معادل سوم راهنمایی) است. او بورسیه ای دارد که می تواند با آن موسیقی هم بخواند. کاتارینا در این مدرسه خوشحال است و می گوید مشکل نه از برنامه درسی بلکه از بی انگیزگیِ دانش آموزان است. او می گوید: «خیلی ها درس نمی خوانند، زحمتی نمی کشند، اما بعضی ها نمراتِ خوبی می گیرند و به دانشگاه می روند تا پزشکی، مهندسی و حقوق بخوانند.»

مانوئل اولیویرا، مدیر این مدرسه ابتدایی – راهنمایی، بی انگیزگی دانش آموزان را نتیجه فقر و بیکاریِ خانواده هایی می داند که به تحصیل بهایی نمی دهند و بنابراین معتقد است که رتبه بندی ملی مدارس بی معناست.

او می گوید: «نمی توان رتبه بندی دولتی را نادیده گرفت، چون به هر حال مدرسه ما بخاطر موفقیتش از سوی دولت حمایت می شود، اما با این وجود، نمی توانیم مقایسه نابجا هم بکنیم. مثلا در موردِ مدارس و دبیرستان های خصوصی، مسآله کلا چیز دیگری است، چون آنها دانش آموزان و معلم هایشان را خودشان انتخاب می کنند و برنامه آموزشی مخصوص دارند.»

اما مدرسه دیگری در یکی از شیک ترین محلاتِ پورتو، در صدرِ رتبه بندی مدارس جا دارد. اما ماریا ترزا نوگریا، مدیر این مدرسه خصوصی هم با برنامه رتبه بندیِ مدارس، که رسانه ها بر اساس اطلاعات وزارتِ آموزش منتشر می کنند چندان موافق نیست. او می گوید: «منصفانه نیست که ارزیابی فقط با معیارِ درسی باشد، چون دانش آموزان توانایی های بسیار متنوعی دارند. مقایسه با معیار درسی بین مدارس معمولی و دبیرستانهای خصوصی به نظر من منصفانه نیست. در واقع  مدراس خصوصی مثل مدرسه ما از شرایط ویژه بهره مند اند.»

این مدرسه خصوصی، یک شیوه آموزشی جامع و مخصوص برای هر فرد دارد، که شامل فعالیتهای متفرقه و برنامه های داوطلبانه می شود. دانش آموزان معتقدند پرداخت هزینه بالای این مدرسه سرمایه گذاری مطمئنی برای آینده است. کارولینا سیلوا که یکی از این دانش آموزان است در پاسخ اینکه آیا تحصیل در این مدرسه ارزش هزینه آن را دارد می گوید: «بله، قطعا، چون به من کمک می کند شخصیتم رُشد کند و همه اینها در آینده درهایی را به روی من باز می کند، که اگر در مدرسه عادی درس می خواندم به رویم باز نمی شد.»

و مدیر این مدرسه معتقد است که رهبران آینده را تربیت می کند.

اما آیا می توان یک مدرسه ضعیف را به یک مدرسه قوی تبدیل کرد؟ برای بهبودِ پیشرفت تحصیلی چه گامهایی باید برداشت؟ در این بخش، نگاهی به آلمان انداخته ایم تا ببینیم یک مدرسه چطور می تواند بازدهی اش را تغییر دهد.

یکی از محلات فقیرنشین برلین به نام گروپیوشتات، میزبان مدرسه ای است که زمانی مدرسه شبانه نه چندان خوبی بود. خشونت در آن جریان داشت، معلم هایش ناتوان بودند و دانش آموزان آن هم گهگاه غیبشان می زد.

رینهالید فیشر مدیر این مدرسه می گوید: «قبلا اتفاقات زندگیِ خصوصی و مسائل بیرون از مدرسه در زندگی دانش آموزان بر همه چیز غالب بود و معلم ها فقط سعی می کردند گروههای مختلفی را که با هم دعوا داشتند کنترل کنند.»

شرایط خیلی بدی حاکم بود، سرانجام والدین توماری امضا کردند تا اوضاع را بهتر کنند. ایده ای شکل گرفت که بسیار موفق بود. در قدم اول، مدرسه همسایه با مدرسه قدیمی یکی شد. ساختمانی تازه بنا شد و یک مدرسه جامع شکل گرفت. مددکاران اجتماعی، بیشتر با دانش آموزان کار کردند و رابطه معلم- شاگردی هم از نو ساخته شد.

گیدو بنکه، مددکار اجتماعی در این باره می گوید: «یک تحول کامل بود. مدرسه ای که نزدیک بود بسته شود به یک موسسه برجسته تبدیل شد که هر کار تازه ای را در آن امتحان می کنند و همه افراد برای یک هدف مشترک کار می کنند.»

اما فقر این محله مشکلی اساسی است. سه چهارم از والدین حتی نمی توانند سالی 100 یورو برای تهیه کتابهای درسی بچه هایشان هزینه کنند. مدیر مدرسه درباره معلم ها می گوید: «معلمهایی استخدام کردیم که به این پروژه، به کار در یک ساختمان مشترک، و نوعِ کار همگانی که اینجا می کنیم علاقمند بودند.»

هشتاد درصد از معلمها جدید اند و اِرکان کاراکایا یکی از آنهاست. او اصلا اهل جنوب آلمان است، جایی که حقوق معلمها بیشتر و فشار کاری مدارس هم کمتر است. او می گوید: «این مساله که آنها همه چیز را (در این مدرسه) عوض کرده اند برای من تعیین کننده بود. در جنوب، بیشتر مدارس هیچ تغییری را نمی پذیرند و همان شیوه قدیمی را تکرار می کنند.»

ارکان می تواند مفاهیم نوین گروه درمانی را در کلاسش به کار بگیرد و حتی رفتار اجتماعیِ شاگردانِ خاصی را بهتر کند. از آموزش سنتی خبری نیست. بچه حتی می توانند کلاس خودشان را رنگ کنند.

حضور معلمهای تازه باعث رویکردهای نو به دانش آموزان شده است. هر معلم مسئول یک گروه سنی است، کاری که اعتماد و صمیمیت بیشتری ایجاد می کند.یاسیم لیوما، یکی از شاگردان این مدرسه می گوید: «معلمان تازه ای داریم که می دانند چطور نظرشان را اعمال کنند. مهربانتر هم هستند اما بچه ها حرفشان را خیلی بیشتر از قبل گوش می کنند.»

گام بعدی ساخت مدرسه دیگری است که دانش آموزان می توانند تحصیلات متوسطه خود را در آن تمام کنند.بازدهی خوب و توسعه پویا در آموزش نباید منحصر به محلات ثروتمند باشد.

مدیر مدرسه درباره برنامه آینده اش می گوید: «امیدواریم که تا پنج سال بعد بتوانیم یک آموزش جامع داشته باشیم که برنامه ریزی شده و از نظر مالی تامین شده باشد.»

تجربه شما از رتبه بندی مدارس چیست؟ آیا واقعا برای انتخاب مدرسه برای بچه هایتان روی آن حساب می کنید؟ چه چیزهای دیگری را در نظر می گیرید؟ نظرتان را با شبکه اجتماعی ما در میان بگذارید.

منبع دریافت این مطلب : یورو نیوز