مروری بر روند تحولات کمی آموزش و پرورش حاکی از آن است که سهم بخش غیردولتی در آموزش و پرورش قبل از انقلاب بیش از بعد از آن بوده است. به طوری‌که نسبت دانش‌آموزان غیردولتی به دولتی بین 4/10 درصد در سال 1350 و 4/8 درصد در سال 1357 در نوسان بوده است. بالاترین آمار دانش‌آموزان در مدارس غیردولتی در سال 1350 (4/10) درصد بوده و از سال 1353 به دنبال اعلام دولت مبنی بر رایگان کردن کلیه سطوح تحصیلی اعم از عمومی و فنی و حرفه‌ای و عالی شاخص سهم بخش خصوصی سیر نزولی یافته است.

بعد از انقلاب و براساس مصوبه مورخ 2/12/1358 شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران مشارکت بخش خصوصی در آموزش و پرورش منتفی گردید. بنابراین، از سال 1358 تا سال 1368 بخش غیردولتی در آموزش فعال نبوده است.دهه هفتاد آغاز فعالیت مجدد بخش غیردولتی در آموزش و پرورش با تصویب قانون مدارس غیرانتفاعی و مدارس نمونه دولتی و نمونه‌مردمی بوده است. .(دکتر پریوش جعفری ،1387)

اما وجود عواملی چون رشد روز افزون جمعیت، تقاضای فزاینده برای آموزش و ارتقای کیفیت به همراه ، محدودیت شدید منابع مالی دولتی از مهمترین عوامل موثر در عدم تعادل بین امکانات آموزش و پرورش و انتظارات جامعه ، سیر نزولی سهم آموزش و پرورش از درآمد ملی در چهار دهه گذشته (دهه 50، 30-25% کل بودجه، دهه 60، 25-20%، دهه 70، 20-15%، دهه هشتاد، 12-8%) و کسری 27% بودجه آموزش و پرورش در دو و نیم دهه گذشته (مرکز پژوهشهای مجلس، 1383)، زمینه نارضایتی های موجود از کیفیت و کارآیی نظام آموزشی و عدم پاسخگویی به نیازهای و تقاضاهای جامعه را فراهم کرده است . بدین روی توسعه بخش خصوصی آموزش و پرورش ،علاوه بر کاهش فشار بر بودجه دولت، با ایجاد یک بازار رقابتی در قلمرو یاددهی و یادگیری به کارآیی بیشتر در استفاده از منابع، توجه بیشتر به سلایق و انتخابهای افراد جامعه منجر و با افزایش حساسیت عمومی نسبت به آموزش و پرورش، و طلب پاسخگویی بیشتر از ارائه دهندگان خدمات قادر به ارتقا کیفیت آموزش است.(همان)

در پژوهشی که توسط خانم دکتر پریوش جعفری انجام شده است،وضع موجود از طریق اجرای دو پرسشنامه، پرسشنامه باز برای تعیین نقاط قوت و ضعف روش‌های فعلی و پرسشنامه بسته پاسخ برای تعیین عوامل بازدارنده و پیش برنده، بین مدیران و مسئولان آموزش و پرورش کشور، مدیران، معلمان و والدین دانش‌آموزان شش استان که به طور تصادفی انتخاب شده بودند، مورد بررسی قرار گرفت.نتایج بررسی عوامل پیش‌برنده توسعه مشارکت بخش خصوصی در آموزش و پرورش نشان می‌دهد که از دیدگاه پاسخ دهندگان عوامل ناکارآمدی آموزش دولتی در پاسخ به نیازهای جامعه، نارضایتی از آموزشهای فعلی و تقاضا برای آموزش کیفی‌تر، ضرورت ایجاد تنوع در آموزشها و گسترش فرهنگ سهامداری در کشور به ترتیب بیشترین سهم را به عنوان عوامل پیش‌برنده خصوصی‌سازی آموزش و پرورش کشور دارند. این نتیجه نیز با نتایج مطالعه بانک جهانی (فیلدن و لاروک ، 2008) که دلیل اصلی گسترش آموزش خصوصی را به ترتیب ناتوانی منابع دولتی در پاسخ به تقاضاهای فزاینده برای آموزش و نارضایتی از کیفیت آموزش دولتی و نیاز به برنامه‌های درسی مدرن تر ذکر کرده‌اند کاملاً تطابق دارد.(همان)

نتایج نظرسنجی درباره عوامل بازدارنده مشارکت بخش خصوصی در آموزش و پرورش حاکی از آن است که از دیدگاه پاسخ دهندگان نامناسب و ناکافی بودن زیرساختها، فقدان دسترسی سرمایه‌گذاران بالقوه به منابع مالی، ابهام در اهداف و مسئولیتهای بخش دولتی و خصوصی، عدم رشد کافی فرهنگ کارآفرینی در کشور، عدم رشد کافی فرهنگ مشارکت در کشور، عدم درک ضرورت خصوصی‌سازی، عدم وجود سازوکارهای تضمین کیفیت آموزشهای مدارس خصوصی و دولتی، عدم امنیت بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در آموزش و نبود سیستم اطلاع‌رسانی مناسب برای اطلاع‌رسانی به مشتریان در بازار آموزش به ترتیب اثرگذارترین موانع توسعه مشارکت بخش خصوصی در آموزش و پرورش است.

 

نویسنده مطلب : نجات بهرامی

منبع دریافت این مطلب : سایت خبری فانوس