الفرد نوبل (1896-1833) در سوئد به دنیا آمد و در روسیه بزرگ شد، او شیمی و فن آوری را در فرانسه و ایالات متحده آموخت. نوبل مخترع دینامیت بود...

جایزه‌ی نوبل و ریاضی دانان:

آلفرد نوبل (1896-1833) در سوئد به دنیا آمد و در روسیه بزرگ شد، او شیمی و فن آوری را در فرانسه و ایالات متحده آموخت. نوبل مخترع دینامیت بود.

از سال 1901 نوبل جایزه‌ای را بنیان نهاد که در پنج رشته‌ی فیزیک، شیمی، فیزیولوژی یا پزشکی، ادبیات و صلح هر ساله اهدا می‌شود که به نام خود او نامیده شد.

در سال 1968، جایزه‌ی ششم در اقتصاد به این جایزه ها اضافه شد و توسط بانک سوئد به مناسبت جشن سیصدمین سالگردش اهدا گردید.

آکادمی علوم سلطنتی سوئد برندگان جایزه برای رشته‌های فیزیک، شیمی، پزشکی، ادبیات و اقتصاد را انتخاب می‌کند،موسسه ی نوبل در کارولینسکا جایزه در رشته‌ی پزشکی و موسسه ی نوبل نروژ جایزه صلح را اهدا می‌کنند.

مقدار جایزه از سالی به سال دیگر متغیر است، در سال 2003 مقدار جایزه 10میلیون کرون سوئد در حدود 3/1 میلیون دلار بود.

نوبل جایزه را برای ریاضیات قرار نداد. بعضی‌ها علّت را در این می‌دانند که وی یک مخترع و صنعتگر بود و ریاضی را علمی صرفاً نظری می‌دانست و معتقد بود جایزه باید به اموری اختصاص داده شود که عملاً بیش‌ترین خدمت را به بشریّت ارائه می‌دهند. بعضی هم علّت این امر را در خصومت شخصی وی با ریاضی‌دان مشهور سوئدی گوستامیتاگ-لفلر (Gosta Mittage-leffler) می‌دانند که البتّه گواه تاریخی قابل استنادی در این مورد در دست نیست و این درحد شنیده‌هاست.

امّا چند ریاضی‌دان به خاطر فعّالیت‌هایشان در علوم دیگری چون اقتصاد، فیزیک و حتی ادبیات مفتخر به دریافت جایزه ی نوبل گردیده‌اند.

در این‌جا ریاضی‌دانانی که تاکنون مفتخر به دریافت جایزه ی نوبل در سال‌های گوناگون شده‌اند را آورده‌ایم.

1) سال 1902 لورنتز Lorentz (فیزیک)

2) سال 1904 رای لی Rayleigh (فیزیک)

3) سال 1911 وین Wien(فیزیک)

4) سال 1918 پلانک Planck(فیزیک)

5) سال 1921 اینشتین Einstein (فیزیک)

6) سال 1922 بور Bohr(فیزیک)

7) سال 1929 دِبورخلی de Broglie (فیزیک)

8) سال 1932 هایزنبرگ Heisenberg(فیزیک)

9) سال 1933 شرودینگرSchroedinger(فیزیک)

10) سال 1933 دیراک Dirac(فیزیک)

11) سال 1945 پاولی Pauli(فیزیک)

12) سال 1950 راسل Russell(ادبیات)

13) سال 1954 بورن Born(فیزیک)

14) سال 1962 لانداو Landau (فیزیک)

15) سال 1963 ویگنر Wigner(فیزیک)

16) سال 1965 شوینگرSchwinger(فیزیک)

17) سال 1965 فاینمن Feynman(فیزیک)

18) سال 1969 تینبرگن Tinbergen(اقتصاد)

19) سال 1975 کانترویچ Kantorovich(اقتصاد)

20) سال 1983 چاندراسکار Chandrasekhar(فیزیک)

21) سال 1994 سِلتن Selten(اقتصاد)

22) سال 1994 نَش Nash(اقتصاد)

البتّه امروزه برای قدردانی از زحمات ریاضی‌دانان جوایز مختلفی درنظر گرفته شده، ازجمله جایزه‌ی آبل که به نوبل ریاضی‌دانان مشهور است و دولت نروژ از سال 2001 اقدام به اهدای آن به ریاضی‌دانان نموده است. این جایزه از نظر مادی با جایزه‌ی نوبل برابری می‌کند. امّا جایزه‌ی دیگری که از لحاظ معنوی با جایزه‌ی نوبل برابری می‌کند، مدال فیلدز است که اوّلین بار در سال 1936 در نروژ اهدا شد.

 

منبع دریافت این مطلب : خانه ریاضی تهران